Historie Kortehemmen

 De eerste bewoning gaat verder terug als de middeleeuwen. Men leefde in die tijd van jacht en visserij. De eerste (resten van) permanente bewoning kunnen worden gedateerd van ergens in de middeleeuwen.

Kortehemmen was een van de zeven kerkdorpen die Smallingerland oorspronkelijk kende. Het dorp had slechts vijftien stemgerechtigde boerderijen. Oudega, de grootste plaats destijds, had er tweeenzestig. Rond 1800 was het stemrecht op het platteland namelijk gekoppeld aan het bezit van een boerderij. (Dijkstra et al, 2000)

De naam 'Kortehemmen' suggereert dat het dorp niet groot is. De landerijen wateren af op de Drait. Dit is ook een van de redenen van de eerste bewoning, omdat hier sprake is van hoge zandgronden. Vergeleken met de percelen van het naburige Boornbergum waren ze niet lang. 'Hemmen' of 'hammen' betekent weilanden die aan het water liggen. Doordat deze hier kort waren ontstond de naam 'Kortehemmen'. (Dijkstra et al, 2000)

De officiele dorpskern van Kortehemmen lag vroeger meer naar het zuid-oosten, zoals is te zien in de Atlas van Eekhoff uit 1848.(ter verduidelijking is ook de huidige Rijksweg A7 ingetekend). Tegenwoordig is dit nog altijd te zien door de aanwezigheid van een middeleeuwse kerk in dit deel (nu Boerestreek genaamd). Toch wordt zelfs op huidige kaarten deze Boerestreek nog steeds genoemd als 'Kortehemmen', zoals o.a. op Google Maps.

De haven van Galhoeke 1928 (Opklikken voor groot)
Als we de atlas uit 1928 wat verder onderzoeken (zie figuur hierboven) zien we dat de huidige dorpskern van Kortehemmen (Galhoeke) vroeger ook een haven had. Dit was een aparte aftakking die gegraven was vanaf de Drait. Het water wat tegenwoordig parallel loopt aan het Zaailand (Himsterhout) is hiervan een overblijfsel. Wat dus opvalt op de huidige kaart is dat de Trisken 'over' deze vaart heen gebouwd is.
Daarnaast is er nog een opvallend leeg perceel in Kortehemmen (Sanbuorren/ Galhoeke). Op de kaart van 1928 is te zien (links van 'G' van Galhoek) dat hier waarschijnlijk een boerderij moet hebben gestaan.

 

Op de kaart van 1928 (historische Atlas van Friesland), hier verduidelijkt met een blauwe lijn, valt nog een oude route te herkennen. Vanaf het zuid (Drachten) bestaat tegenwoordig een afslag richting Kortehemmen, welke kruist met de Zuider Hageweg. Deze weg bestond vroeger niet, maar er was een alternatieve route. Er was destijd een pad vanaf Het Zuid op de uiterste grens met de gemeente Opsterland. Naast wat nog altijd een boerderij is (tegenwoordig Het Zuid 44). Deze weg werd vroeger de Nieuwe weg genoemd en kwam uit op het punt waar tegenwoordig het schelpenpad het bos bereikt richting Olterterp. Er is daar ook een klein sluisje.